ΑΦΙΕΡΩΜΑ | ΤΖΑΚ ΛΟΝΤΟΝ | ΕΚΔΟΣΕΙΣ Σ. Ι. ΖΑΧΑΡΟΠΟΥΛΟΣ | ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ

 

O Τζακ Λόντον γεννήθηκε το 1876 στο Σαν Φρανσίσκο, εξώγαμο τέκνο της Φλώρας Γουέλμαν και ενός περιπλανώμενου αστρολόγου, του Γουίλιαμ Χένρυ Τσέηνυ. Την ίδια χρονιά, η μητέρα του παντρεύτηκε τον Τζων Λόντον, χήρο με δύο κόρες, που έδωσε στο εξώγαμο αγόρι το επώνυμό του και το όνομα Τζων Γκρίφιθ. Το 1891 ο Τζακ Λόντον άφησε το σχολείο και έπιασε δουλειά σε εργοστάσιο, το 1892 υπηρέτησε αξιωματικός στην ακτοφυλακή του Σαν Φρανσίσκο, και το 1893, έπειτα από έξι μήνες ταξίδι στον Ειρηνικό με τη σκούνα Σόφι Σάδερλαντ, κέρδισε το πρώτο βραβείο μιας τοπικής εφημερίδας “για το καλύτερο περιγραφικό άρθρο” με θέμα έναν τυφώνα στις ακτές της Ιαπωνίας. Το 1895 επιστρέφει στο σχολείο, και το 1896 μπαίνει στο Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα και στο πανεπιστήμιο του Μπέρκλεϋ, όπου μένει μόνο ένα εξάμηνο. Τα δύο επόμενα χρόνια τον βρίσκουν στην Αλάσκα, απ’ όπου αρχίζει να ασχολείται επαγγελματικά με το γράψιμο. Το 1902 περνά από το Λονδίνο, αλλά το 1904 τον βρίσκει στις θάλασσες της Κορέας και της Ιαπωνίας, ανταποκριτή του ρωσο-ιαπωνικού πολέμου. Λίγο αργότερα (1906) θα γίνει ανταποκριτής ενός άλλου συγκλονιστικού γεγονότος: του σεισμού που ισοπεδώνει το Σαν Φρανσίσκο. Τα επόμενα χρόνια περνούν με γράψιμο και ταξίδια στη Χαβάη, στην αποικία των λεπρών του Μολοκάι, στην Ταϊτή, στα νησιά Φίτζι, αλλά και στη Βόρειο Καλιφόρνια, πάνω σε άμαξα με τέσσερα άλογα. Όλα τα σπουδαία έργα του γεννιούνται καθ’ οδόν, μαζί με πολύ ποτό και τροπικές αρρώστιες, ώσπου το 1916 πεθαίνει από ουραιμία, σύμφωνα με την ιατρική γνωμάτευση της εποχής, ενώ η εκδοχή της αυτοκτονίας ανακινείται είκοσι δύο χρόνια αργότερα από τον Ίρβινγκ Στόουν. Λίγο πριν την ίδια χρονιά, έχει παραιτηθεί από το Σοσιαλιστιικό Κόμμα “επειδή έχει πια χάσει την αγωνιστική του φλόγα και δεν ασχολείται διόλου με την πάλη των τάξεων”.

 

«Ο Ασπροδόντης»

 

Στον παγωμένο και αμείλικτο αρκτικό κόσμο της χρυσοθηρίας και της περιπέτειας, ο Ασπροδόντης, όντας κατά τρία τέταρτα λύκος και κατά ένα σκύλος, θα χρειαστεί από κουτάβι να μάθει τον αγώνα της επιβίωσης στα βουνά, όπου παραμονεύει κάθε στιγμή ο χιονισμένος θάνατος. Ή σκοτώνει ή σκοτώνεται· αυτός είναι ο κανόνας. Υπό εκβιαστικές συνθήκες περνάει από τα χέρια του Ινδιάνου αφεντικού του στην κατοχή ενός κερδοσκόπου λευκού, ο οποίος τον μετατρέπει σε αιμοσταγή δολοφόνο των οργανωμένων κυνομαχιών. Η μοίρα του Ασπροδόντη, όμως, διασταυρώνεται με αυτή του Γουίνστον Σμιθ, ενός νεαρού που ψάχνει την τύχη του για χρυσάφι στα χνάρια του νεκρού πατέρα του. Η σχέση ανάμεσα στο άγριο ζώο και το νεαρό χρυσοθήρα, περνώντας αρχικά από τη δικαιολογημένη καχυποψία και τον αμοιβαίο φόβο, θα εξελιχθεί σε μια δυνατή και συγκινητική φιλία.

«Ο γιος του λύκου»

 

H ανακάλυψη χρυσού στην Αλάσκα προσείλκυσε χιλιάδες ανθρώπους, που έσπευσαν να βελτιώσουν τη ζωή τους ριψοκινδυνεύοντας στον αφιλόξενο αρκτικό βορρά. Μεταξύ αυτών και ο Τζακ Λόντον, ο οποίος έμεινε εκεί περίπου δύο χρόνια. Επιστρέφοντας πήρε μαζί του πολλές εμπειρίες και διδάγματα που τον ώθησαν να γράψει αυτό το βιβλίο.

 

Πρόκειται για μια συλλογή από ιστορίες οι οποίες δείχνουν πως οι ακραίες συνθήκες φανερώνουν τον ενδόμυχο κόσμο του ανθρώπου. Η αλληλεγγύη, η αυτοθυσία, η γενναιότητα από τη μια, και ο εγωκεντρισμός, η ζήλια, η σκληρότητα από την άλλη, έρχονται στο φως με τον πιο πρόδηλο τρόπο όταν φτάνει κανείς στα όριά του. Είναι τότε που φεύγει το επίχρισμα του δυτικού πολιτισμού και μένει ο άνθρωπος γυμνός, με τα πραγματικά του κίνητρα και τα αρχέγονα ένστικτά του.

 

«Ο δρόμος»

 

Σ’ αυτή τη διασκεδαστική συλλογή από ιστορίες και αυτοβιογραφικά δοκίμια, ο Λόντον αφηγείται τις μέρες που πέρασε στο δρόμο. Κάθε ιστορία περιγράφει λεπτομερώς μια πλευρά της ζωής των αστέγων από το ανέβασμα στο τρένο μέχρι το ζητιάνεμα του φαγητού. Ο πλούτος των εμπειριών και η ανάγκη να πει ψέματα για να επιζήσει δίνουν βάθος στις ιστορίες του Τζακ Λόντον.

«Ο θαλασσόλυκος»

 

 

Ο Χώμφρεϋ Βαν Βάυντεν, κριτικός λογοτεχνίας, με πλούσια καλλιέργεια, άμαθος από τις δυσκολίες της ζωής, εμπλέκεται σε ναυάγιο και περισυλλέγεται από το φωκαλιευτικό «Γκοστ». Καπετάνιος είναι ο Βολφ (Λύκος) Λάρσεν, ο οποίος διοικεί το καράβι με αυταρχικό και βάναυσο τρόπο, καταλύοντας κάθε έννοια δικαίου και ηθικής, αφού ο μόνος νόμος που αναγνωρίζει είναι ο δικός του. Ο Χώμφρεϋ εργάζεται σε διάφορα πόστα και υποβάλλεται σε πλήθος από ταπεινώσεις και εξευτελισμούς -δοκιμασίες του Λάρσεν. Και οι δυο θα επηρεαστούν από τη μεταξύ τους σχέση: ο ένας γοητεύεται από τον κόσμο της γνώσης κι ο άλλος κερδίζει την ενηλικίωσή του. Όμως, η αναπάντεχη εμφάνιση μιας γυναίκας θα πυροδοτήσει την αντίστροφη μέτρηση για την επικράτηση του ενός. Ο «Θαλασσόλυκος» του Τζακ Λόντον είναι ένα από τα σημαντικότερα ναυτικά μυθιστορήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, με έντονα αυτοβιογραφικά στοιχεία του συγγραφέα, καθώς ο ίδιος είχε θητεύσει για ένα διάστημα της πολυτάραχης ζωής του στο φωκαλιευτικό «Σοφία Σάδερλαντ».

 

«Ο πυγμάχος»

 

 

Γοητευμένος από τα χρήματα και τη δόξα που του αποφέρει η πυγμαχία, ο νεαρός Τζο ονειρεύεται να γίνει πρωταθλητής σ’ αυτό το τραχύ και βάρβαρο -στις αρχές του αιώνα μας- άθλημα.

 

Η γυναίκα του, η τρυφερή και αισθαντική Γενεβιέβη κάνει ό,τι μπορεί για να τον αποτρέψει, αλλά οι συνεχείς επιτυχίες του Τζο της αφαιρούν τα επιχειρήματά της.

 

Όμως στη διάρκεια ενός κρίσιμου αγώνα η Γενεβιέβη θα δικαιωθεί με τον πιο τραγικό τρόπο.

 

«Ο ταξιδιώτης τ’ ουρανού»

Με βάση τις εμπειρίες του Εντ Μορέλ, όπως τις διηγήθηκε ο ίδιος ο ληστής της Άγριας Δύσης στις αρχές του 20ού αιώνα, ο Τζακ Λόντον δημιούργησε το γοητευτικό αυτό μυθιστόρημα. Ο Μορέλ είχε επικηρυχθεί και καταδιωχθεί άγρια για τις επιθέσεις του σε τρένα της Σάουθερν Πασίφικ. Τον έπιασαν και καταδικάστηκε ισόβια, δοκιμάζοντας στη φυλακή τη βάναυση σκληρότητα ενός μεσαιωνικού πειθαρχικού συστήματος. Ο Τζακ Λόντον γνώρισε και έκανε φίλο του τον άνθρωπο που κατάφερε να επιζήσει μέσα στις φρικτές φυλακές εφαρμόζοντας την αυτοΰπνωση και την αστρική προβολή, ώσπου του δόθηκε χάρη και αφέθηκε ελεύθερος.

 

«Οι άνθρωποι της αβύσσου»

 

Ο εικοσιεξάχρονος νεαρός Τζακ Λόντον, παθιασμένος με τα ταξίδια και τις καινούργιες εμπειρίες, επιχειρεί ένα εντελώς πρωτότυπο ταξίδι. Προσπαθεί να μπει στο πετσί των ανθρώπων που ζουν στις φτωχογειτονιές του Λονδίνου, για να ανακαλύψει τις άθλιες συνθήκες κάτω από τις οποίες ζουν και τη φτήνια της ζωής τους. Καταδικάζει το σύγχρονο πολιτισμό για τη θηριωδία με την οποία αντιμετωπίζει τον άνθρωπο, και όπως λέει ο ίδιος: “Κανένα άλλο βιβλίο δε μου στοίχισε περισσότερο πόνο και δάκρυα, όσο η μελέτη της οικονομικής εξαθλίωσης των φτωχών”.

 

«Οι περιπέτειες του πλοιάρχου Γκρηφ»

 

Στις θάλασσες του Νότου, κάτω από έναν ήλιο που ξεγδέρνει τη σάρκα και την ψυχή, ο πλοίαρχος Γκρηφ γράφει ένα ηρωικό χρονικό αντρίκειας ρώμης και ηθικής ακεραιότητας. Πλούσιος, αλλά στο έπακρο τίμιος, παλεύει με αιμοβόρους ιθαγενείς, πειρατές και λαθρεμπόρους έτοιμους να σκοτώσουν για μια φούχτα μαργαριτάρια, τιμωρεί απατεώνες, βοηθά χαμένους ανθρώπους να ξαναβρούν τον εαυτό τους και κυνηγημένους νησιώτες να ξαναφτιάξουν τη ζωή τους, και φιλικός κι ευσπλαχνικός μ’ όσους τον έχουν ανάγκη, αρμενίζει μέσα από τρομακτικές καταιγίδες δίνοντας σ’ όλους μαθήματα εξυπνάδας, γενναιότητας και γενναιοφροσύνης.

 

Οι περιπέτειές του, συναρπαστικές, γοητευτικές, ασυνήθιστες και απρόβλεπτες, κρατούν τον αναγνώστη δέσμιο της ανεπανάληπτης γοητείας του Τζακ Λόντον.

 

«Πριν από τον Αδάμ»

Ένας νεαρός άντρας στη σύγχρονη Αμερική είναι τρομοκρατημένος από οράματα μιας προγενέστερης, πρωτόγονης ζωής. Έχει συνειδητοποιήσει ότι, γεφυρώνοντας το τεράστιο χάσμα χιλιάδων αιώνων, στη συνείδησή του επιβιώνει ο Μεγαλοδόντης, ένας προγονός του που έζησε στην αυγή της ανθρωπότητας. Το “Πριν από τον Αδάμ” είναι ένα αξιόλογο, προκλητικό παραμύθι, που έφερε στο φως τη θεωρία της εξέλιξης στις αρχές του 20ού αιώνα κι από τότε αποτελεί ορόσημο στις ιστορίες φαντασίας. Ο Μεγαλοδόντης έζησε στην Αφρική την εποχή της Πλειστοκαίνου, όταν ο κόσμος συγκλονιζόταν από τη σύγκρουση ανάμεσα στους “Ανθρώπους” που βρίσκονταν στη διαδικασία να γίνουν άνθρωποι και στους “Ανθρώπους της Φωτιάς”. Ο Τζακ Λόντον ζωγραφίζει ένα μαγευτικό και σκοτεινό πορτρέτο του πώς οι μακρινοί μας πρόγονοι αντιλαμβάνονταν τον εαυτό τους και τον κόσμο τους.

 

«Τζέρι Από τα νησιά του Σολομώντα»

Στα άγρια εξωτικά νησιά του Αρχιπελάγους του Σολομώντα τοποθετεί ο Τζακ Λόντον την υπόθεση του λαμπρού αυτού μυθιστορήματος.

 

Ήρωάς του ένα ιρλανδικό τεριέ που δοκιμάζει τη μια απρόσμενη περιπέτεια μετά την άλλη καθώς στη ζωή του η αγάπη διαδέχεται το μίσος, περνάει από τα χέρια των λευκών στα χέρια των ανθρωποφάγων, δοκιμάζει τη συμπόνια και την καταφρόνηση, τη λύπηση και την απονιά και με νοημοσύνη αφύσικη για ένα σκυλί τα καταφέρνει εκεί όπου η ανθρώπινη ικανότητα είναι ανήμπορη να επέμβει.

 

Σε όλη όμως την ιστορία αυτή είναι έκδηλη η προσπάθεια του ανθρώπου να επιβιώσει σ' ένα περιβάλλον εχθρικό, ιδιόρρυθμο και τυραννικό όπου η πανουργία νικάει το θάρρος, η μοιρολατρεία εξατμίζει κάθε προσωπική ανδρεία και στην ανθρώπινη πάλη για τη ζωή κρύβεται ένα παρελθόν σημαδεμένο από πληγές ακόμα ανοιχτές που κάνουν το θάνατο τη ζητούμενη λύτρωση.

 

«Οι περιπέτειες του ιστιοφόρου Σναρκ»

Ακολουθώντας τα χνάρια του Μέλβιλ και του Στήβενσον, συναντώντας λεπρούς, σβησμένα ηφαίστεια, χαμένα νησιά και μερικούς από τους τελευταίους ανθρωποφάγους, το Σναρκ και το άπειρο πλήρωμά του θα ζήσουν μια πρωτόγνωρη και εξωτική περιπέτεια που θα διαρκέσει δυο ολόκληρα χρόνια.

 

Σ’ όλη τη διάρκεια του ταξιδιού, η μια κωμικοτραγική ιστορία διαδέχεται στην άλλη, από την καθυστέρηση της αναχώρησης εξαιτίας ενός απλήρωτου λογαριασμού, ως την άγνωστη αρρώστια του καπετάνιου που τους αναγκάζει να διακόψουν με μεγάλη λύπη το ταξίδι.

 

Ο Τζακ Λόντον επιστρέφει τελικά στα μέσα του καλοκαιριού του 1909 στο χτήμα του άρρωστος, καταβεβλημένος και κατεστραμμένος οικονομικά. Μας έχει όμως αφήσει μια διήγηση όπου η ποίηση και το χιούμορ μάχονται συνεχώς για το ποιος θα νικήσει.

 

Μια αληθινή περιπέτεια από ένα γνήσιο ήρωα...

 

 

«Το κάλεσμα της άγριας φύσης»

 

Η παγωμένη ερημιά του μακρινού Βορρά ενέπνευσε στον Τζακ Λόντον το Κάλεσμα τις άγριας φύσης, τις ρωμαλέες του ιστορίες επικίνδυνων περιπετειών, όπου κυριαρχεί το ένστικτο της επιβίωσης. Με γρήγορη και γλαφυρή αφήγηση, οι ιστορίες που περιλαμβάνονται εδώ πραγματεύονται το κύριο θέμα του Τζακ Λόντον - το νόμο του ρόπαλου και του σκυλόδοντου, την ενστικτώδη επιστροφή του ανθρώπου στην πρωτόγονη συμπεριφορά όταν βρίσκεται αντιμέτωπος με τις άγριες δυνάμεις της φύσης.

 

Επάξια λοιπόν το “Κάλεσμα της άγριας φύσης” χάρισε διεθνή αναγνώριση στον Τζακ Λόντον και θεωρείται ένα από τα κλασικά αριστουργήματα του 20ού αιώνα.

 

«Το φλογερό φως της ημέρας»

 

Ατρόμητος χρυσοθήρας και σκληρός μαχητής ο Ελάμ Χάρνις κερδίζει μια ολόκληρη περιουσία στην Αλάσκα και κατεβαίνει στον Άγιο Φραγκίσκο, όπου μπλέκεται στον κόσμο των μεγάλων επιχειρήσεων.

 

Προχωρώντας από επιτυχία σε επιτυχία εξελίσσεται σε οικονομικό μεγιστάνα, ως τη στιγμή που ο ερωτάς του για μια γυναίκα τον κάνει να συνειδητοποιήσει την καταστροφική επίδραση που ’χει επάνω του το χρήμα και τον οδηγεί σε μια αναθεώρηση της ζωής του και των αξιών του.