Αφιέρωμα | Χάινριχ Μαν | Εκδόσεις Σ. Ι. Ζαχαρόπουλος

 

Σύντομο βιογραφικό

 

Χάινριχ Μαν (1871-1950). Γερμανός συγγραφέας, αδερφός του συγγραφέα Τόμας Μαν. Ο αδερφός του επηρεάστηκε από τους Ρώσους συγγραφείς του 19ου αιώνα και τα έργα του συγκέντρωσαν το διεθνές ενδιαφέρον στη γερμανική λογοτεχνία, ενώ ο Χάινριχ θεωρείτο περισσότερο αριστεριστής, κοινωνικός κριτής στο πνεύμα του Γαλλικού Διαφωτισμού. Οι επιθέσεις του με άρθρα και με ραδιοφωνικές εκπομπές στον μιλιταρισμό, στον εθνικισμό και στις αυστηρές κοινωνικές δομές, αποτέλεσαν την αιτία εξορίας του από τους Ναζί το 1933. Μετά τον θάνατο του πατέρα του -που τον κατέστησε με την κληρονομιά οικονομικά ανεξάρτητο- έζησε στο Βερολίνο και στη Γαλλία. Η πρώτη του νουβέλα εκδίδεται το 1893. Αν και ζει πλέον κυρίως στην Ιταλία και στη Γαλλία τα έργα του αποτυπώνουν, σατυρικά πολλές φορές, την κοινωνική ζωή της μεσαίας τάξης στην αυτοκρατορική Γερμανία, και σε άλλα, τον αισθησιασμό και την ατομικότητα στην Ευρώπη στην αλλαγή του αιώνα. Ασπάστηκε τον Ρωμαιοκαθολικισμό αλλά διατήρησε μία συμπάθεια για τον Προτεσταντισμό, υποστηρίζοντας κρυφά την αντίθεση της Ολλανδίας με την Ισπανία. Το 1940 μετά από διαμονή στο Βερολίνο, όπου διετέλεσε υπεύθυνος ποίησης στην ακαδημία των Τεχνών, με την εξάπλωση του Ναζισμού στην Ευρώπη πηγαίνει στο Λος Άντζελες όπου ζει με τη στήριξη του αδερφού του. Πέθανε το 1950 στην Καλιφόρνια.

 

Στη χώρα των κηφήνων

Σ’ αυτό το βιβλίο, ο μεγάλος Γερμανός συγγραφέας χρησιμοποίησε προσωπικές του εμπειρίες από την πρώτη περίοδο της διαμονής του στο Βερολίνο.

 

Με τρόπο ανάγλυφο απεικονίζεται η προσπάθεια ενός περιθωριακού και παρείσακτου στον κόσμο της εξουσίας και του πλούτου να ανέβει στα ανώτερα κοινωνικά στρώματα. Ο Αντρέας Τσούμσε στη διάρκεια της ανόδου και της πτώσης του αποκτά την εικόνα του μηχανισμού μιας κοινωνίας της οποίας μοναδικός συνδετικός κρίκος είναι το χρήμα και οι δυνατότητες του.

 

Το μυθιστόρημα αυτό του Χάινριχ Μαν στέκεται με τις ίδιες απαιτήσεις για αναγνώριση και διάκριση πλάι στα μυθιστορήματα των Μπαλζάκ, Ανατόλ Φρανς και Μοπασάν.

 

Το “Στη Χώρα των Κηφήνων” είναι ένα έργο το οποίο, εκτός από τη θαυμάσια πλοκή της υπόθεσης του, χαρακτηρίζεται και από άλλες αρετές: ύφος εξαίρετα επιμελημένο, μουσικό και γοητευτικό· οι περιγραφές, εναρμονισμένες με το διακοσμητικό ταλέντο του Χάινριχ Μαν, είναι όλες εξαίσιες, παλμώδεις, δονούνται από έναν αισθητικά συγκρατημένο και έντονο λυρικό τόνο, και συγχρόνως είναι παραστατικές και πλούσια χρωματισμένες.

 

Οι θεές: Άρτεμη

 

 

 

Η “Άρτεμη” είναι το πρώτο μέρος από την τριλογία του Χάινριχ Μαν “Οι Θεές ή τα τρία μυθιστορήματα της δούκισσας του Ασί”.

 

Σ’ αυτό το βιβλίο περιγράφονται οι περιπέτειες και οι προσπάθειες της αρχόντισσας της Δαλματίας για την απελευθέρωση της πατρίδας της.

 

Ο συγγραφέας συνδέει μεταφορικά την ηρωίδα του Βιολάντε με τη θεά Άρτεμη που στη μυθολογία αναφέρεται, ανάμεσα σ’ άλλα, σαν η θεά που καταστρέφει το Παλιό και δημιουργεί το Καινούργιο.

 

Η υπόθεση της “Άρτεμης” είναι καταπληκτικά απίθανη και συναρπαστική.

 

Σε γλώσσα καλαίσθητη και ύφος σμιλευμένο περνάει μπροστά από τα μάτια του αναγνώστη ένας ολόκληρος κόσμος, μια εποχή που τον ενθουσιάζει και τον συγκινεί.

Οι θεές: Αθηνά

 

 

Ο Χάινριχ Μαν (1871-1950), αφού μελέτησε για μεγάλο χρονικό διάστημα ένα πολύ πλούσιο υλικό της εποχής που ήθελε να ανασυνθέσει, για να είναι όσο το δυνατόν πιο ακριβής στις περιγραφές του, έγραψε τις «Θεές ή τα τρία μυθιστορήματα της δούκισσας του Ασί», χρησιμοποιώντας ως κεντρική ηρωίδα τη δούκισσα Βιολάντε και συνδέοντάς την κάθε φορά με μια θεά της αρχαιότητας, για να αναφερθεί σε μια διαφορετική περίοδο της ζωής της και με αλληγορικό τρόπο να πραγματευτεί μια σωρεία φιλοσοφικών θεμάτων που αντιπροσωπεύει η κάθε θεά.

 

Στην «Αθηνά», το δεύτερο μέρος της τριλογίας, γραμμένο σε περίτεχνα σμιλεμένη λυρική πρόζα, περιγράφεται η γλυκιά μέθη της απόλαυσης της Τέχνης από τη Βιολάντε, που τώρα γίνεται προστάτιδα όλων των τεχνών. Μετά τη φυγή της από τη Δαλματία (α΄ τόμος), βρίσκεται στη Βενετία, όπου ξεκινά μια καινούργια ζωή. Γύρω της συγκεντρώνει καλλιτέχνες όλων των ειδών, που συνδιαλέγονται για την Ομορφιά, το Κάλλος, την Τέχνη και καταλήγουν στον Έρωτα.

 

Οι θεές: Αφροδίτη

Στο τελευταίο μέρος της τριλογίας του Χάινριχ Μαν (1871-1950), με γενικό τίτλο «Οι Θεές ή τα τρία μυθιστορήματα της δούκισσας του Ασί», ο συγγραφέας συνδέει την κεντρική ηρωίδα του με τη θεά Αφροδίτη.

 

Η άλλοτε ονειροπόλα της ελευθερίας δούκισσα Βιολάντε, που πάλεψε για την απελευθέρωση της πατρίδας της (α΄ τόμος) κι έπειτα έγινε προστάτιδα της τέχνης (β ΄τόμος), αυτή τη φορά είναι μια αχόρταγη τρυγήτρα του έρωτα. Με φόντο τη νότια Ιταλία, γεύεται τον έρωτα -και κατ’ επέκταση τη ζωή- σε όλες του τις μορφές.

 

Ο Μαν είπε για την «Αφροδίτη»: «Ιδωμένη από άποψη φυσιολογίας, είναι το μυθιστόρημα της κλιμακτηρίου. Η δούκισσα απολαμβάνει τις σαρκικές ηδονές μέχρι την αυτοκαταστροφή της. Όλη η ζωή της αποπνέει μια ευφροσύνη, με οποιοδήποτε τίμημα, όσο και μια τραγικότητα πάρα πολύ μεγάλη... Παρ’ όλες τις μοντέρνες ασωτίες του πνεύματος και των αισθήσεων, η σχεδόν αρχαϊκή εμπιστοσύνη στη γη και μια ειδωλολατρική ευγνωμοσύνη για την καλή μοίρα δίνουν μια ηθική βάση σ’ αυτό το βιβλίο».