«Μάλο Μόμε – μικρό κορίτσι» είναι ο τίτλος της
νουβέλας σας. Μιλήστε μας γι’ αυτήν.
Η νουβέλα ανοίγει ένα παράθυρο. Δίνει φωνή στα δεκάδες
χιλιάδες παιδιά που μεγάλωσαν στην Ελλάδα, τη δεκαετία 1960-70 , με τους
παππούδες και γιαγιάδες, ενώ οι γονείς τους μετανάστευαν στη Δ. Γερμανία ως
γκασταρμπάιτερ( φιλοξενούμενοι εργάτες). Η Τέχνη- στις διάφορες μορφές της-
ασχολήθηκε και πρόβαλε μόνο τους μετανάστες και τις μετανάστριες: την πίκρα της
ξενιτιάς, τις δυσκολίες προσαρμογής και εργασίας στις φάμπρικες της Γερμανίας.
Το νόμισμα, ωστόσο, έχει και την άλλη του πλευρά: αυτή των
παιδιών που στερήθηκαν το μητρικό χάδι, την πατρική ασφάλεια και ‘’έβλεπαν’’
τους γονείς τους μόνο μέσα από φωτογραφίες, γράμματα και δέματα.
Η Γερμανία ήταν παρούσα στη ζωή μας. Και εξακολουθεί.
Όταν άρχισα να ψάχνω τις πηγές για τη Μετανάστευση στη Δ.
Γερμανία, της δεκαετίας 1960-1970, το
υλικό ήταν μεγάλο. Και εννοώ τις πληροφορίες από σχετικά βιβλία,
πανεπιστημιακές εργασίες, διαδίκτυο
αλλά- κυρίως- τις προφορικές διηγήσεις παιδιών μεταναστών αλλά και των
ίδιων των ξενιτεμένων.
Αμέσως κατάλαβα πως τα πρόσωπα που μείναμε πίσω, στην πατρίδα,
είμαστε χιλιάδες. Διπλάσια από τους μετανάστες
γονείς, τριπλάσια, ίσως και παραπάνω…
Τα βιώματα κοινά.
Πήρα τα λόγια της Πολυξένης, από την Κόνιτσα, τις εικόνες της
Νένας, από την Πτολεμαΐδα, τα συναισθήματα του Κυριάκου, από ένα χωριό της
Δράμας, τις λέξεις της Ανθούλας, από τη Σητεία, τον θυμό του Σάββα, από τη Φλώρινα. Και τα ένωσα με κάποια δικά μου βιώματα.
Έτσι, επέλεξα να δώσω φωνή σε δύο πρόσωπα: στη μάνα και την
κόρη. Χωρίς να τους δώσω βαφτιστικά ονόματα. Είναι χιλιάδες οι μάνες που
μετανάστευσαν στη Γερμανία, χιλιάδες και τα παιδιά που έμειναν εδώ.
Δεν χωρούσαν όλα τα
ονόματά τους στο βιβλίο. Επομένως, η Μάνα του βιβλίου είναι η μάνα του
Κυριάκου, της Νένας, της Ανθούλας, της Πολυξένης, του Σάββα, η δική μου. Η κόρη
του βιβλίου είναι η Νένα, η Ανθούλα, εγώ, η Πολυξένη.
Θέλετε να μας πείτε δυο λόγια για το σκίτσο που κοσμεί
το εξώφυλλο του βιβλίου;
Το σκίτσο στο εξώφυλλο
του βιβλίου είναι της ταλαντούχου σκιτσογράφου Αγγέλας Σταμένου.
Τρεις γυναικείες μορφές
σε διαφορετικές ηλικίες. Η μία, σχεδόν, μέσα στην άλλη. Η μάνα και η κόρη. Αλλά
και ένα κορίτσι ακόμα, ανάμεσά τους: είναι η μικρότερη αδερφή; Είναι το μικρό
κορίτσι, το Μάλο Μόμε, που ήταν και οι τρεις γυναίκες;
Δύο( ή τρεις)
γυναίκες, που ήτανε κορίτσια. Που τις έσπειραν και φύτρωσαν σαν αγριολούλουδα στα ξερικά χωράφια των εξελληνισμένων συνόρων
της πατρίδας, χωρίς επίγνωση της αυταπάτης της πατρίδας και της αυταπάτης της
μητρικής φροντίδας. Δίχως μυρωδιά μάνας και πατρίδας.
Σκύλα μάνα η πατρίδα.
Σκύλα όμως κι η μητριά.
Πώς αισθάνεστε που παίζεται με μεγάλη επιτυχία στο
θέατρο;
Η θεατρική του διασκευή
αλλά και η σκηνοθεσία του από τη Νάντια Δαλκυριάδου με κάνει να νοιώθω μεγάλη
ικανοποίηση. Διότι το βιβλίο « μίλησε» στη Νάντια, από την πρώτη στιγμή. Και
καταπιάστηκε με τους χαρακτήρες του, με το ιστορικό του πλαίσιο, με την ατμόσφαιρά
του. Και έτσι- μαζί με την ομάδα της, την KARAK- το είδα στην πρεμιέρα του. Μεγάλη η
συγκίνηση αλλά και μεγάλη η χαρά. Καμάρωνα, είναι αλήθεια!
Ήταν δύσκολη η μεταφορά, ώστε το βιβλίο σας να γίνει
θεατρικό έργο;
Στη διασκευή της
νουβέλας μου σε θεατρικό έργο δεν πήρα μέρος, παρότι ξεκίνησα από τη συγγραφή
θεατρικών- και συνεχίζω.
Και αυτή ήταν επιλογή
με πλήρη επίγνωση: η δική μου δουλειά ήταν να γράψω τη νουβέλα. Η δουλειά της
Νάντιας ήταν η διασκευή. Και μετά η σκηνοθεσία. Άρα μιλάμε για δύο διαφορετικά
πράγματα. Δεν υποστηρίζω πως το αντίθετο, δηλαδή η συνεργασία συγγραφέα-
δραματουργού-σκηνοθέτη, ότι δεν χρειάζεται, δεν είναι αποτελεσματική. Ίσα ίσα…
Απλώς, εγώ( και το ίδιο
έγινε και στα άλλα θεατρικά μου έργα , που ανέβηκαν και στο ΚΘΒΕ αλλά και σε
άλλες σκηνές της χώρας) αφήνω το έργο μου στα χέρια του ανθρώπου που το
αναλαμβάνει δραματουργικά- σκηνοθετικά. Δείχνω εμπιστοσύνη. Και ποτέ μέχρι τώρα
δε δυσαρεστήθηκα. Ίσα ίσα που ξαφνιάστηκα πολύ ευχάριστα, πολλές φορές, που οι
άλλοι έβλεπαν πράγματα, μέσα στο κείμενο, που εγώ δεν τα είχα κατά νου. Όλη,
λοιπόν, αυτή η διαδικασία είναι για μένα πλούτος. Μια σκυταλοδρομία συνεχής…
Σας αφορούν οι κριτικές του κόσμου;
Φυσικά και με αφορούν.
Γράφω, αφενός, για να πω αυτά που νοιώθω, που σκέφτομαι και, αφετέρου, για να
συνδεθώ με τον αναγνώστη, την αναγνώστρια. Αυτή η ιδιότυπη συνάντηση, η
συνομιλία, είναι σπουδαία. Ειδάλλως, θα
έγραφα και τα γραπτά μου θα παρέμεναν στους φακέλους του υπολογιστή μου. Και
δέχομαι την όποια κριτική. Είτε είναι θετική είτε αρνητική.
Πώς βλέπετε τη σημερινή κοινωνία; Είστε αισιόδοξη;
Είμαι αισιόδοξος
άνθρωπος γενικά. Πέρασα, βέβαια, και περιόδους απαισιοδοξίας( ευτυχώς, όχι για
πολύ).
Απέναντι, λοιπόν, στη
σημερινή μας κοινωνίας στέκομαι μάλλον
ουδέτερα. Όλες οι εποχές στην ιστορία του ανθρώπου είχαν επιτεύγματα και
αντιξοότητες. Το ίδιο και η δική μας. Αυτό που έχει σημασία είναι να είμαστε σε
ΔΡΑΣΗ. Σε ό,τι μας αφορά. Δηλαδή σε όλα. Αν παραδοθούμε στην αδράνεια και την
παθητικότητα, τότε θα υποστούμε τις επιλογές μας.
Τι θα συμβουλεύατε έναν νέο συγγραφέα;
Να διαβάζει, να διαβάζει
και να διαβάζει. Παράλληλα, να αφουγκράζεται. Πρώτα τον εαυτό του και μετά τους ανθρώπους γύρω του, την εποχή του. Στη
συνέχεια, να γράφει και να σβήνει, να γράφει και να σβήνει. Να σβήνει! Τέλος,
να θητεύσει σε μαθήματα γραφής. Η διδασκαλία –πάντα- βοηθά. Πολύ.
Και να μην συναρτά τον
αυτοσεβασμό του με την επιτυχία, τη φήμη, τη δόξα. Η Τέχνη είναι τρόπος ζωής.
Τι ετοιμάζετε αυτή την περίοδο;
Δουλεύω ένα κείμενο,
που δεν ξέρω ακόμη τι θα το κάνω: θεατρικό ή όχι; Έχει να κάνει με τη σχέση μας
με τη θρησκεία και το πλύσιμο του εγκεφάλου…
Στείλτε το δικό σας μήνυμα στους αναγνώστες του blog.
Είναι σπουδαίο οι
άνθρωποι να συνομιλούν. Να βρίσκονται.
Σε παρέες, με τσίπουρα και τραγούδια. Σε αλληλέγγυες συλλογικότητες, σε
ομάδες τέχνης και πολιτισμού. Σε δράσεις με οικολογικό και πολιτικό χαρακτήρα.
Και, παιδιά,
Ειλικρίνεια και Αγάπη.
Μόνο η Ομορφιά!
Σας ευχαριστώ πολύ για το χρόνο σας.
Μόνο η ομορφιά!
ΑπάντησηΔιαγραφή