ΒΙΒΛΙΑ ΓΙΑ ΕΝΑ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ... ΕΚΔΟΣΕΙΣ Σ. Ι. ΖΑΧΑΡΟΠΟΥΛΟΣ

 

ΜΑΞΙΜ ΓΚΟΡΚΙ «ΤΑ ΠΑΙΔΙΚΑ ΧΡΟΝΙΑ»

 

Είναι το πρώτο μυθιστόρημα (1913) της αυτοβιογραφικής τριλογίας (Τα παιδικά χρόνια - Η Εφηβεία - Τα πανεπιστήμιά μου) του μεγαλοφυούς συγγραφέα, που και τα τρία μέρη της αποτελούν ένα αδιαίρετο σύνολο.

Περνώντας απ' τις συμπληγάδες της ζωής εκείνης της εποχής ένα παιδί αντιστέκεται με το ένστικτο του και με την ακατανίκητη ανθρωπιά του, για να διαφυλάξει την αξιοπρέπεια τη δική του και των άλλων. Η ζωή του Γκόρκι είναι η αντανάκλαση της ζωής του ρωσικού λαού της εποχής εκείνης, που αρνιόταν να υποκύψει στο δεσποτισμό.

Η τριλογία αυτή δεν είναι απλή περιγραφή οδυνηρών προσωπικών αναμνήσεων, αλλά ξεπερνά την ιδιότυπη ατομική περίπτωση και δυναμώνει το μήνυμα της ανθρωπιάς όσο ο άνθρωπος συνειδητοποιεί την ανάγκη για αγώνα.

 

 

Τζέημς Τζόυς «Το πορτρέτο της νιότης του καλλιτέχνη»

 

 

«Το Πορτρέτο της νιότης του καλλιτέχνη» του Τζέιμς Τζόυς (1882-1941) είναι ένα μυθιστόρημα εν μέρει αυτοβιογραφικό όπου ο συγγραφέας αναπλάθει, χρησιμοποιώντας φανταστικά στοιχεία, το περιβάλλον μέσα στο οποίο μεγάλωσε.

Κεντρικός ήρωας είναι ο Στήβεν Δαίδαλος –κάθε άλλο παρά τυχαία η επιλογή του ονόματος, που παραπέμπει στο ομώνυμο μυθολογικό πρόσωπο, τον περίφημο τεχνίτη Δαίδαλο–, προικισμένος με ιδιαίτερη ευφυΐα, ευαισθησία, χαρακτήρα, που προσπαθεί, καθώς ανοίγει τα δικά του «φτερά», να ισορροπήσει ανάμεσα στην καλλιτεχνική του φύση που τον εξυψώνει ακόμα και σε όσα μπορούν να τον περιορίσουν.

Ζωγραφισμένο με λόγια, το πορτρέτο του Στήβεν αφορά τον αγώνα της πνευματικής, ηθικής, κοινωνικής εξέλιξής του από παιδί σε έφηβο και τελικά σε ενήλικα, καθώς σφυρηλατείται μέσα από τους βασικούς πυλώνες της παραδοσιακής ιρλανδικής κοινωνίας των αρχών του 20ου αιώνα (οικογένεια, εκπαιδευτικό σύστημα, θρησκεία και καθολικό ιερατείο), προσπαθώντας να πετάξει μακριά απ’ ότι τον βαραίνει και να ακολουθήσει το πεπρωμένο του, που είναι η ενασχόληση με την τέχνη.

Ονορέ ντε Μπαλζάκ «Το μαγικό δέρμα»

 

 

Ο νεαρός Ραφαήλ, έχοντας ξοδέψει την περιουσία του για να αποπληρώσει τα χρέη του πατέρα του, αποφασίζει να αυτοκτονήσει. Περνώντας τυχαία από το κατάστημα ενός παλαιοπώλη, βλέπει ένα κομμάτι σαγρέ δέρματος. Στην επιγραφή υπάρχουν τα εξής μυστηριώδη λόγια: «Αν με αποκτήσεις, τα αποκτάς όλα. Όμως η ζωή σου θα μου ανήκει». Δέχεται τη διαβολική συμφωνία με το δέρμα, το οποίο αρχίζει να πραγματοποιεί τις επιθυμίες του, αλλά σύντομα θα

διαπιστώσει ότι, αν και κατέχει μια εξαιρετική δύναμη, δεν μπορεί να τη χρησιμοποιήσει, καθώς τελικά η μόνη επιθυμία του είναι να ζήσει...

Σ’ αυτό το έργο του 1831, εμπνευσμένο από ανατολίτικο μύθο, η έντονη και όλο ορμές και απολαύσεις ζωή του πρωταγωνιστή συρρικνώνεται, όπως το μαγικό δέρμα. Κι ο αναγνώστης θα δει στις σελίδες του να παρελαύνουν όλες οι πιθανές κατηγορίες ανθρώπων –μαριονέτες στα επιδέξια λογοτεχνικά δάχτυλα του Μπαλζάκ– παρουσιάζοντας τις φιλοσοφικές, επιστημονικές και ιδεολογικές τάσεις που χαρακτήρισαν την εποχή του συγγραφέα.

Φιοντόρ Ντοστογέφσκι «Ο έφηβος»

 

"Ο Έφηβος" (1875) είναι μια από τις μεγαλειώδεις δημιουργίες του διάσημου Ρώσου μυθιστοριογράφου. Είναι οι εκμυστηρεύσεις ενός νόθου γιου, του Αρκάντι Ντολγκορούκι, που περιγράφει τις περιπέτειες που έζησε στην Αγία Πετρούπολη, προσπαθώντας να κερδίσει τη στοργή του πατέρα του Βιερσίλοφ. Ο Βιερσίλοφ είναι διχασμένη προσωπικότητα και στο πρόσωπο του ο Ντοστογέφσκι εκφράζει προσφιλείς του πεποιθήσεις, όπως ότι ο Ρώσος είναι ο μοναδικός οικουμενικός άνθρωπος, ενώ ο Ευρωπαίος διανοούμενος βρίσκεται στο χείλος της καταστροφής εξαιτίας του υλισμού του και της άρνησης του Χριστού.

Ο ίδιος έλεγε γι' αυτό το μυθιστόρημα: "Υπάρχουν τέσσερα μυθιστορήματα μέσα στον 'Έφηβο'".

 

Χάινριχ Μαν «Οι Θεές ΙΙ Αθηνά»

 

Ο Χάινριχ Μαν (1871-1950), αφού μελέτησε για μεγάλο χρονικό διάστημα ένα πολύ πλούσιο υλικό της εποχής που ήθελε να ανασυνθέσει, για να είναι όσο το δυνατόν πιο ακριβής στις περιγραφές του, έγραψε τις «Θεές ή τα τρία μυθιστορήματα της δούκισσας του Ασί», χρησιμοποιώντας ως κεντρική ηρωίδα τη δούκισσα Βιολάντε και συνδέοντάς την κάθε φορά με μια θεά της αρχαιότητας, για να αναφερθεί σε μια διαφορετική περίοδο της ζωής της και με αλληγορικό τρόπο να πραγματευτεί μια σωρεία φιλοσοφικών θεμάτων που αντιπροσωπεύει η κάθε θεά.

Στην «Αθηνά», το δεύτερο μέρος της τριλογίας, γραμμένο σε περίτεχνα σμιλεμένη λυρική πρόζα, περιγράφεται η γλυκιά μέθη της απόλαυσης της Τέχνης από τη Βιολάντε, που τώρα γίνεται προστάτιδα όλων των τεχνών. Μετά τη φυγή της από τη Δαλματία (α’ τόμος), βρίσκεται στη Βενετία, όπου ξεκινά μια καινούργια ζωή. Γύρω της συγκεντρώνει καλλιτέχνες όλων των ειδών, που συνδιαλέγονται για την Ομορφιά, το Κάλλος, την Τέχνη και καταλήγουν στον Έρωτα.

 

 

Βικτόρ Ουγκό

«Η τελευταία ημέρα ενός κατάδικου – Κλωντ» Γκε

 

Συγκλονισμένος ο Βίκτορ Ουγκό από μια καθημερινή πραγματικότητα της εποχής του, όπου αγριεμένα πλήθη χάζευαν διεστραμμένα τις εκτελέσεις στη λαιμητόμο, γράφει δυο ιστορίες-καταγγελίες κατά της θανατικής ποινής. Αυτές άσκησαν βαθιά επιρροή στον Ντοστογέφσκυ, στον Ντίκενς και στον Καμύ και μας προετοιμάζουν για ο,τι θα ακολουθήσει στους Άθλιους. Με χαρισματική γραφή και βαθιά κατανόηση της ανθρώπινης ψυχής, ο Ουγκό ξεδιπλώνει μπροστά μας τις τελευταίες ημέρες των κατάδικων, την αγάπη τους για τη ζωή, τον αναστοχασμό τους για ό,τι τους οδήγησε εκεί, για όλα αυτά που αφήνουν πίσω τους, για τις σχέσεις τους με τους συγκρατούμενους τους, τους δεσμοφύλακες και τους δικαστές, μέχρι να σταθούν, άλλοτε με τρόμο κι άλλοτε με θάρρος, μπρός στο τρομακτικό μηχάνημα. Κι αυτές είναι ιστορίες οι οποίες συνεχίζουν να γράφονται με αίμα μέχρι σήμερα. Αν όχι στη Γαλλία, που κατάργησε επίσημα την γκιλοτίνα μόλις το 1981, σίγουρα αλλού, σε πολλές χώρες.

 

Στέφαν Τσβάιχ «Το εικοσιτετράωρο μιας γυναίκας»

 

"Το κύριο χαρακτηριστικό του Στέφαν Τσβάιχ στην Τέχνη είναι ακριβώς η σημασία που δίνει στη σύνθεση όχι μόνο μιας νουβέλας ή μιας μελέτης, αλλά στη συλλογή μιας ομάδας από νουβέλες. Κάθε βιβλίο του είναι μια αρμονία, υπολογισμένη και δοσμένη με μια λεπτή και ακριβή ευαισθησία. Αυτή η εκλεπτυσμένη μουσική αίσθηση, που το πολυθόρυβο της εποχής μας δεν την προσέχει αρκετά, με κάνει ν' αγαπώ πιο πολύ το έργο του Τσβάιχ".

 

Ρομαίν Ρολλάν

 

Βικτόρ Ουγκό «Οι εργάτες της θάλασσας»

 

Ολόκληρο το κλασικό αυτό αριστούργημα αποτελεί ένα μεγαλόπνευστο ύμνο στην ανθρώπινη θέληση,που αγωνίζεται και υπερνικά τα κάθε λογής εμπόδια. Ένας άνθρωπος του λαού, μόνος και αβοήθητος,αντιμετωπίζει την απεραντοσύνη του ωκεανού με ακατάβλητη δύναμη, με απαράμιλλο σθένος, με αδούλωτη ψυχική ανωτερότητα, πολεμά και νικά την άγρια φύση. Γύρω του ζει και κινείται ένας ολόκληρος κόσμος: ναυτικοί, τυχοδιώκτες, απόκληροι της κοινωνίας. Και πάνω απ' όλα η θάλασσα, κυρίαρχη και μυστηριακή. Και πίσω απ' όλα ο Έρωτας, άδολος, άτυχος και αγνός. Ο συγγραφέας ορθώνει σε ανθρώπινα σύμβολα το Καλό, το Κακό, τη Φύση και την Πρόοδο. Το βιβλίο αυτό για πρώτη φορά τώρα μεταφράζεται στη γλώσσα μας χωρίς καμιά απολύτως παράλειψη ή περικοπή.