ΑΦΙΕΡΩΜΑ | ΒΙΚΤΟΡ ΟΥΓΚΟ | ΕΚΔΟΣΕΙΣ Σ. Ι. ΖΑΧΑΡΟΠΟΥΛΟΣ

 

Οι άθλιοι 

Το πεντάτομο αριστούργημα του Ουγκό, “Οι άθλιοι”, είναι μεγαλειώδες, συναρπαστικό, συγκινητικό, ρομαντικό, πανανθρώπινο: ό,τι και να πει κανείς για το κλασικό αυτό μυθιστόρημα-σταθμό της γαλλικής, αλλά και της παγκόσμιας, λογοτεχνίας, θα είναι λίγο.

Άλλοι θα το διαβάσουν σαν μια αιώνια και ανυπέρβλητη ιστορία αγάπης, άλλοι σαν την πορεία ενός βασανισμένου ανθρώπου προς τη λύτρωση, άλλοι σαν ιστορικό-κοινωνικό σχόλιο μιας ολόκληρης εξεγερμένης και ταραχώδους εποχής, κάποιοι, τέλος, θα δουν σ’ αυτό μια αθάνατη πινακοθήκη αλησμόνητων ανθρώπινων χαρακτήρων. 

Είναι όλα αυτά μαζί, αλλά και κάτι παραπάνω: ο θρύλος του 19ου αιώνα, ένα μυθιστόρημα ποιητικό, ένας ποταμός γνήσια λογοτεχνικής απόλαυσης. Ο Ουγκό δημιουργεί διαχρονικές ιδέες, ιδανικές μορφές, αιώνια σύμβολα μεγαλείου και μοίρας: τα ονόματα του Γιάννη Αγιάννη, του Μάριου και της Τιτίκας, του Ιαβέρη, του Γαβριά είναι γνωστά ακόμη και σε όσους δεν έχουν διαβάσει ποτέ το βιβλίο, έχοντας αποκτήσει συμβολική σημασία.

Τέλος, και για να συνειδητοποιήσουμε πόσο επίκαιρο παραμένει και στις μέρες μας το έργο αυτό, ας θυμηθούμε τα λόγια του ίδιου του συγγραφέα:

“Όσο θα υπάρχει πάνω στη γη αμάθεια και δυστυχία, βιβλία όπως το παρόν μπορεί να μην είναι ανώφελα”.

Οι εργάτες της θάλασσας 

Ολόκληρο το κλασικό αυτό αριστούργημα αποτελεί ένα μεγαλόπνευστο ύμνο στην ανθρώπινη θέληση, που αγωνίζεται και υπερνικά τα κάθε λογής εμπόδια. Ένας άνθρωπος του λαού, μόνος και αβοήθητος, αντιμετωπίζει την απεραντοσύνη του ωκεανού με ακατάβλητη δύναμη, με απαράμιλλο σθένος, με αδούλωτη ψυχική ανωτερότητα, πολεμά και νικά την άγρια φύση. Γύρω του ζει και κινείται ένας ολόκληρος κόσμος: ναυτικοί, τυχοδιώκτες, απόκληροι της κοινωνίας. Και πάνω απ’ όλα η θάλασσα, κυρίαρχη και μυστηριακή. Και πίσω απ’ όλα ο Έρωτας, άδολος, άτυχος και αγνός. Ο συγγραφέας ορθώνει σε ανθρώπινα σύμβολα το Καλό, το Κακό, τη Φύση και την Πρόοδο. Το βιβλίο αυτό για πρώτη φορά τώρα μεταφράζεται στη γλώσσα μας χωρίς καμιά απολύτως παράλειψη ή περικοπή.

Η τελευταία ημέρα ενός κατάδικου - Κλωντ Γκε Συγγραφέας: Βικτόρ Ουγκό

Συγκλονισμένος ο Βίκτορ Ουγκό από μια καθημερινή πραγματικότητα της εποχής του, όπου αγριεμένα πλήθη χάζευαν διεστραμμένα τις εκτελέσεις στη λαιμητόμο, γράφει δυο ιστορίες-καταγγελίες κατά της θανατικής ποινής. Αυτές άσκησαν βαθιά επιρροή στον Ντοστογιέφσκι, στον Ντίκενς και στον Καμύ και μας προετοιμάζουν για ο,τι θα ακολουθήσει στους Άθλιους. Με χαρισματική γραφή και βαθιά κατανόηση της ανθρώπινης ψυχής, ο Ουγκό ξεδιπλώνει μπροστά μας τις τελευταίες ημέρες των κατάδικων, την αγάπη τους για τη ζωή, τον αναστοχασμό τους για ό,τι τους οδήγησε εκεί, για όλα αυτά που αφήνουν πίσω τους, για τις σχέσεις τους με τους συγκρατούμενους τους, τους δεσμοφύλακες και τους δικαστές, μέχρι να σταθούν, άλλοτε με τρόμο κι άλλοτε με θάρρος, μπρος στο τρομακτικό μηχάνημα. Κι αυτές είναι ιστορίες οι οποίες συνεχίζουν να γράφονται με αίμα μέχρι σήμερα. Αν όχι στη Γαλλία, που κατάργησε επίσημα την γκιλοτίνα μόλις το 1981, σίγουρα αλλού, σε πολλές χώρες.

Το 1793 

Το έτος 1793 στάθηκε το πιο κρίσιμο για τη Μεγάλη Γαλλική Επανάσταση. Βασιλόφρονες, ανώτεροι κληρικοί και μεγάλοι γαιοκτήμονες, όλοι οπαδοί του Παλιού Καθεστώτος που είχαν καταφύγει στην Αγγλία, οργάνωσαν με τη βοήθεια των Άγγλων συντηρητικών ανοιχτή επέμβαση στην εσωτερική κατάσταση της Γαλλίας. Έκαναν αποβάσεις στα Βόρεια παράλια της, ξεσήκωσαν τους αγράμματους, σχεδόν αγροίκους, και εξαιρετικά συντηρητικούς αγρότες της Βρετάνης και προκάλεσαν το γνωστό απ’ την ιστορία “Πόλεμο της Βανδέας”.

Στο Βιβλίο του αυτό ο Βικτόρ Ουγκό συμπλέκει το μύθο και την πραγματικότητα με έναν αξιοζήλευτο τρόπο. Το πλούσιο λογοτεχνικό ταλέντο του μεγάλου ρομαντικού φτάνει εδώ σε κορυφαίες επιτεύξεις. Συναρπάζει με τη γοργή αφήγηση του, γοητεύει με τις ποιητικές περιγραφές του, συγκινεί με τα ανθρωπιστικά αισθήματά του, διδάσκει με τα δημοκρατικά ιδανικά του, οδηγεί με τους παγκόσμιους οραματισμούς του, πείθει με την πίστη του σε μια δίκαιη και ελεύθερη κοινωνία.

Σύντομο βιογραφικό

Ο Βίκτορ Ουγκό (γαλλικά: Victor Marie Vicomte Hugo) (26 Φεβρουαρίου 1802 - 22 Μαΐου 1885) ήταν Γάλλος μυθιστοριογράφος, ποιητής και δραματουργός, ο πλέον σημαντικός και προβεβλημένος εκπρόσωπος του κινήματος του γαλλικού ρομαντισμού. Από τα πρώτα χρόνια της εφηβείας του αντιλήφθηκε το λογοτεχνικό του ταλέντο και ξεκίνησε τις μεταφράσεις έργων από τα λατινικά καθώς και δικές του πρωτότυπες ποιητικές εργασίες. Η αξία του αναγνωρίστηκε σύντομα μέσα στο γαλλικό ακαδημαϊκό κύκλο αλλά και στο ευρύτερο αναγνωστικό κοινό. Ταυτόχρονα ασχολήθηκε με την πολιτική μεταλλασσόμενος βαθμιαία από φιλομοναρχικό συντηρητικό σε ριζοσπάστη δημοκρατικό. Την τελευταία περίοδο της ζωής του γνώρισε τη λατρεία του γαλλικού έθνους, ταυτιζόμενος με την ίδια τη Γαλλία, όπως ο ίδιος έλεγε στο ποίημά του “Lettre a une femme” (Γράμμα σε μία γυναίκα): “Je ne sais plus mon nom, je m'appelle Patrie!” (Δε γνωρίζω πλέον το όνομά μου, ονομάζομαι Πατρίς). Προπάντων, όμως, ως ο μεγαλύτερος Γάλλος συγγραφέας του άμεσου μετεπαναστατικού περιβάλλοντος, ήταν ο ποιητής του νέου κόσμου, ο προφητικός, παραισθησιακός φιλόσοφος και μυθοπλάστης μιας ριζικά νέας εποχής.