ΠΕΝΤΕ ΣΤΑ ΠΕΝΤΕ ΜΕ ΤΟΝ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ ΓΡΗΓΟΡΗ Ε. ΠΑΝΤΕΛΟΓΛΟΥ

 

.Ποια είναι «Η ΜΑΘΗΤΕΙΑ ΤΩΝ ΠΡΟΕΔΡΩΝ»;

Το βιβλίο μας μεταφέρει σε έναν μυθιστορηματικό Οργανισμό της ελληνικής Δημόσιας Διοίκησης. Περιγράφει τις περιπέτειες και τα πάθη των ανθρώπων που τον διοίκησαν και των Θεσμών που εκεί τους επέβαλλαν και τους ανέδειξαν. Πρόκειται για ένα επινοημένο μυθιστόρημα, τα κυριότερα στοιχεία του οποίου κατακτούνται μέσα από την ίδια την αφήγηση και τους διαλόγους των ηρώων του. Επεξηγώντας τον τίτλο θα πούμε ότι   ο Οργανισμός αποτελούσε ένα πολύχρωμο ψηφιδωτό τοπόσημο των κομμάτων εξουσίας. Ένας «Οργανισμός εναλλασσόμενης μαθητείας κομματικών και συμπαθούντων στελεχών, που ως δημιούργημα του κομματικού κράτους, αποτελούσε έναν μόνιμο θρόνο για την ενθρόνιση  των κομματικών στελεχών του. Σαν μια μορφή κληρονομικού κομματικού αξιώματος που λαμβάνεται δικαιωματικά και με σκοπό την απόκτηση εμπειρίας, που θα τη μετέφεραν «ανδρωμένοι», στη συνέχεια, στα υπόλοιπα πεδία εξουσίας. Όφειλαν να περάσουν από εκεί για να νιώσουν στο πετσί τους το κουστούμι του ρόλου τους. Έβρισκες εκεί ικανούς   και ανίκανους , πετυχημένους  και αποτυχημένους, διεφθαρμένους και ενάρετους, έμπειρους και άπειρους, απρόβλεπτους και ασταθείς, με βιτρίνα πάντα την αθωότητα που εξέπεμπε το ίδιο το επαγγελματικό αντικείμενο του Οργανισμού στη λογική του κοινού καλού και της κοινωνικής προσφοράς. Σ’ αυτό συνέβαλλαν και οι επιλογές προσώπων ως προέδρων του Οργανισμού και μάλιστα με εισήγηση του αρμόδιου υπουργού και με κακοποίηση των αρχών της αξιοκρατίας.   Πιθανά, όνειρο όλων τους να ήταν μια «ανύπαρκτη κατεύθυνση μέσα σε μια φανταστική κοινωνία», μαζί με τις κενολογίες της πληθωρικής και πολύχρωμης κομματικής γλώσσας τους, που τελικά  διέλυαν την αλυσίδα και τις βασικές αρχές της δημόσιας διοίκησης.

 

2.Ποια ήταν η κινητήριος δύναμη;

Στη Μαθητεία των Προέδρων δεν περίμενα μόνο την έμπνευση για να την αποτυπώσω συγγραφικά. Και εδώ παρέμεινα ανοικτός  στην παρατήρηση και στο άνοιγμα στις εμπειρίες ως κινητήρια δύναμη της συγγραφής. Αναγνωρίζω σπόρους γεγονότων μέσα στην καθημερινότητα μου τη προσωπική, τη συλλογική και επαγγελματική  που εσωτερικά με σπρώχνουν να τους κωδικοποιήσω και να τους εξηγήσω, δηλωτικό και στη περίπτωση μου, ότι η έμπνευση και η έκφραση είναι μια διαδικασία όπου μετέχουν και άλλοι παράγοντες πιο σύνθετοι. Στη συγκεκριμένη περίπτωση της «Μαθητείας των Προέδρων» φαίνεται ότι είχε φτάσει η ώρα την καταγεγραμμένη μου επαγγελματική εμπειρία στην δημόσια διοίκηση να την μεταφέρω στον κόσμο της μυθοπλασίας και να ξεδιπλώσω την πλοκή της μέσα από αφηγηματικούς και λοιπούς αυτοσχεδιασμούς. Φαίνεται ότι είχα γράψει και διαβάσει πολλές φορές τη πλοκή  μέσα μου. Το θέμα που πραγματεύεται είναι πιο πλατύ από όλες τις απόψεις ως συνδυασμός ανθρωπίνων σχέσεων, ψυχολογίας, management  και πολιτικής ανάλυσης.  Στη δημόσια σφαίρα οι λάθος προσεγγίσεις των ατόμων πρέπει να έχουν αντιστάθμιση, πολλαπλές ασφαλιστικές δικλείδες, συστημικούς μηχανισμούς που να τις ακυρώνουν ή, έστω, να ελαχιστοποιούν τις συνέπειές των επιλογών τους . Η Μαθητεία των Προέδρων έρχεται να αναδείξει λογοτεχνικά την αναγκαιότητα αλλαγής των κοινωνικών   και πολιτικών  προτεραιοτήτων  στη δημόσια διοίκηση  χωρίς αυτές να έχουν προσωρινή ισχύ και παιδαγωγική διδαχή. Και ακόμη περισσότερο να μην έχουν μόνο   άρωμα επικοινωνίας μέσω της οποίας   εξακολουθούν να συντηρούνται σημαντικές παθογένειες και στρεβλώσεις του ελληνικού κράτους.

 

3.Τι σας κέρδισε πιο πολύ στο να γράψετε αυτό το βιβλίο;

Η συγγραφή μου είναι το αποτέλεσμα συναισθημάτων και προκλήσεων που πυροδότησαν ολόκληρη τη πλοκή του έργου. Αυτό το τελευταίο προφανώς επηρεάστηκε από τις κοινωνικές διεργασίες, τις πολιτικές  πρακτικές και τις μεταξύ τους συναρπαστικές σχέσεις που έδωσαν αμέτρητες δυνατότητες για να ξεδιπλωθεί αυθεντικά η ιστορία και να εξελιχθεί σε μυθιστόρημα . Μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετώπισα  ήταν η ισορροπία μεταξύ πλοκής και χαρακτήρων με σκοπό η ιστορία να προχωρά με φυσικό ρυθμό, χωρίς να επηρεάζει την ανάπτυξη των ηρώων και αντίστροφα. Οι χαρακτήρες δεν αφήνονται να δρουν χωρίς κίνητρα, ούτε απορφανίζονται από τις συνήθειες τους, τις πεποιθήσεις τους, τα αξιακά τους πρότυπα ή συστήματα. Η διατήρηση στην συνέπεια της αφήγησης ήταν επίσης μια  συνεχής πρόκληση, προκειμένου να μεθοδεύεται η πλοκή και να παραμένει πειστική η μυθοπλασία. Επέμεινα η αφήγηση να είναι κινηματογραφική μέσα από δυνατές περιγραφές, με εντατικό ρυθμό, διαλόγους ακρίβειας και εναλλαγές σκηνών που να καθιστούν ζωντανή την αφήγηση και να εξελίσσουν τη φυσική ροή της ιστορίας.

.Ποιος είναι ο άσσος στο μανίκι σας;

Προφανώς και δεν αντιλαμβάνομαι την ερώτηση σας ως  το φτηνό κόλπο του χαρτοπαίκτη που πασχίζει απεγνωσμένα να παραμείνει στο παιχνίδι. Κατανοώ ότι το ερώτημα σας εντάσσεται στη συζήτηση γύρω από τα κρυφά μηνύματα των έργων της λογοτεχνίας. Ποια δηλαδή στοιχεία από αυτά που προβάλλονται στα σύγχρονα λογοτεχνικά κείμενα έχουν βάση αλήθειας και ποια είναι απλά αποκυήματα της φαντασίας των συγγραφέων. Ποια λογοτεχνικά έργα  είναι γεμάτα συμβολισμούς  φανερούς και συγκεκαλλυμένους  με προφανή, αλλά και βαθύτερη σημασία. Αλήθεια ως αναγνώστες τι ψάχνουμε; Ένα πραγματικό σκηνικό σε μυθική-μαγευτική ατμόσφαιρα ή  πολύτιμες αλήθειες που κρύβονται σε κοινή θέα; Υπάρχει  απόλυτη βεβαιότητα σε αυτό; Κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος. Για τη Μαθητεία των Προέδρων μπορώ να διαβεβαιώσω τον αναγνώστη ότι είναι   μια μυθώδης αντανάκλαση της πραγματικότητας που άλλοτε γεγονότα υπάρχουν σε ευθείες γραμμές και άλλοτε δεσπόζουν καμπύλες και άλλες ελικοειδείς εκδοχές. Για να πω την αλήθεια θα ήθελα ο αναγνώστης μου να μη δαγκώσει καρπό ήδη δαγκωμένο. Θα έχουν μέσα μου μια παραπάνω αξία τα λόγια του ποιητή για «το αδοκίμαστο και το απ’ αλλού φερμένο». Εύχομαι ο αναγνώστης να κρίνει ότι κατάφερα να ισορροπήσω στις κοινωνικές, πολιτικές και ηθικές διαστάσεις της ανθρώπινης εμπειρίας. Άλλωστε τα κοινωνικά γεγονότα δεν συμβαίνουν σε ένα «κενό», αλλά εντάσσονται σε ένα πλαίσιο πολιτικών και πολιτισμικών διεργασιών που αλληλοεπιδρούν και εξελίσσονται μαζί.

 

5.Τι μηνύματα θέλετε να περάσετε;

Επιτρέψτε μου πριν από όλα να διατυπώσω  στους αναγνώστες ότι έχω επίγνωση των ορίων μου. Έχω επίγνωση των αναλογιών μου. Για μένα η συγγραφή αποτελεί μια σύνθετη καλλιτεχνική έκφραση, που « ίσως τελικά έχει την υποχρέωση να μην είναι πολιτικά ορθή για να μας υπενθυμίζει πως ο κόσμος δεν είναι ούτε όπως τον φανταζόμαστε, ούτε όπως τον θέλουμε». Και αυτό για να προκαλεί, να προβληματίζει και να κινητοποιεί.   Ως προς τα μηνύματα της Μαθητείας των Προέδρων δεν θα ήθελα να περιορίσω την ερμηνεία του αναγνώστη. Θα προτιμούσα να μείνει ανοιχτό σε ερμηνείες. Ας κρατήσουμε απλά ότι το βιβλίο  αφηγείται τις σχέσεις ανθρώπων και Θεσμών στη δημόσια σφαίρα, ιδιαίτερα τις σχέσεις των ανθρώπων του δημόσιου  management   που επιβλήθηκαν, υποστηρίχτηκαν, αναδείχθηκαν και αλληλοϋποστηρίχτηκαν από τους Θεσμούς σαν «κόρακες και παγίδες που προστατεύουν τα μεν , τα δε». Στον πυρήνα της αφήγησης είναι οι σχέσεις ανθρώπων και Θεσμών που αντανακλούν την πραγματική ζωή. Αυτό αποτελεί το πλέον ηθικό και ουσιαστικό υποκείμενο του έργου.