Αφιέρωμα | Ανρί ντε Μονφρέντ | Εκδόσεις Σ. Ι. Ζαχαρόπουλος

 

Ο Ανρί ντε Μονφρέντ (1879-1975) γεννήθηκε στη Λα Φρανκί (νότια Γαλλία). Ήταν γιος του ζωγράφου Ζορζ-Ντανιέλ ντε Μονφρέντ, στενού φίλου των Πολ Γκογκέν και Ανρί Ματίς, και από παιδί ακόμα γνώριζε τους καλλιτεχνικούς κύκλους της Γαλλίας. Στην ηλικία των έξι ετών πραγματοποίησε το πρώτο θαλασσινό ταξίδι του στην Αλγερία, συνοδεία του πατέρα του, και η θάλασσα τον μάγεψε. Μέχρι το 1911 ασχολήθηκε με διάφορες εργασίες (πωλητής καφέ, ελεγκτής γάλακτος κ.ά.), αλλά τελικά αποφάσισε να τις εγκαταλείψει για να ταξιδέψει στη θάλασσα, έχοντας ως πρώτο σταθμό το Τζιμπουτί. Τυχοδιωκτική φύση, δραστηριοποιήθηκε από το 1914 έως το 1930 στη Μεσόγειο, την Ερυθρά Θάλασσα και τον Περσικό κόλπο, τις ανατολικές ακτές της Αφρικής και την Ινδία. Μετέφερε όπλα και ναρκωτικά, κατασκόπευε τους Τούρκους για λογαριασμό της γαλλικής κυβέρνησης στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, αλίευε μαργαριτάρια, ασπάστηκε τον ισλαμισμό και απέκτησε μουσουλμανικό όνομα, συγκρούστηκε με το αποικιακό κατεστημένο, φυλακίστηκε αρκετές φορές λόγω των παράνομων δραστηριοτήτων του και γλίτωσε κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή από εκτέλεση. Ο δημοσιογράφος Ζοζέφ Κεσέλ τον έπεισε να εκδώσει τις αυτοβιογραφικές ιστορίες του με τίτλο “Τα Μυστικά της Ερυθράς Θάλασσας” το 1931 και το βιβλίο πολύ σύντομα έγινε ανάρπαστο. Μεταφράστηκε αμέσως σε αρκετές γλώσσες και το 1932 κέρδισε το βραβείο “Βίκινγκ”. Από το 1947 κι έπειτα ο Μονφρέντ στράφηκε στη δημοσιογραφία, δημοσιεύοντας άρθρα σχετικά με τις ταξιδιωτικές εμπειρίες του. Πέθανε σε ηλικία 95 ετών. Συνολικά εξέδωσε περισσότερα από 70 μυθιστορήματα και νουβέλες.

 

 

Τα μυστικά της Ερυθράς Θάλασσας  

Τα “Μυστικά της Ερυθράς Θάλασσας” είναι το πρώτο βιβλίο από τις αυτοτελείς αυτοβιογραφικές ιστορίες του Ανρί ντε Μονφρέντ (1879-1974) με τον γενικό τίτλο “Περιπέτειες στην Ερυθρά Θάλασσα”. Με ζυμώσεις από τον μοντερνισμό και πλούσιο υλικό από την πολυτάραχη ζωή του, ταξιδεύει τον αναγνώστη σε έναν άγνωστο, επικίνδυνο κόσμο λαθρεμπορίου, πειρατείας και ασταμάτητων συγκρούσεων από τη Μεσόγειο μέχρι τον Κόλπο του Άντεν. Η οξυδερκής ματιά του Μονφρέντ, που χαρτογραφεί το πολιτισμικό μωσαϊκό των τοπικών λαών, η γλαφυρή γραφή του και η καταιγιστική δράση χάρισαν στα βιβλία του μια μοναδική θέση στην παγκόσμια λογοτεχνία, τα οποία κυκλοφορούν για πρώτη φορά στα ελληνικά από τις εκδόσεις μας.

 

Περιπέτειες στη θάλασσα

 

 

Ο Ανρί ντε Μονφρέντ (1879-1974) συγκαταλέγεται στους κορυφαίους συγγραφείς, που καθιέρωσαν το περιπετειώδες μυθιστόρημα στις αρχές του 20ού αιώνα. Ήταν τυχοδιωκτική προσωπικότητα κι ενεργό μέλος πρωτοπόρων καλλιτεχνικών ρευμάτων στην Ευρώπη. Με παραστατικότητα και οξυδέρκεια στις διηγήσεις του, χαρτογραφεί το πολιτισμικό μωσαϊκό μιας ευρύτατης περιοχής στην παράκτια Αφρική και στην Αραβία. Οι “Περιπέτειες στη θάλασσα” εξελίσσονται στη σκιά του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Αφορούν την πολυτάραχη δράση του συγγραφέα (αλιεία μαργαριταριών, λαθρεμπορία όπλων, κατασκοπία κ.ά.), ο οποίος συγκρούεται καθημερινά με ραδιούργους αποικιοκράτες, φυλάρχους, δουλεμπόρους, αδίστακτους ανταγωνιστές. Οι ιστορίες του μεταφράζονται και κυκλοφορούν για πρώτη φορά στα ελληνικά από τις εκδόσεις Σ.Ι. Ζαχαρόπουλος.

 

Ο άνθρωπος που βγήκε από τη θάλασσα

 

Ο “Άνθρωπος που βγήκε από τη θάλασσα” ανήκει στον κύκλο των αυτοβιογραφικών περιπετειών του Ανρί ντε Μονφρέντ (1879-1974). Με αφορμή έναν μυστηριώδη έρωτα με τραγική κατάληξη, μια λαθρεμπορία ναρκωτικών -στην οποία εμπλέκονται δυο Έλληνες- και τις συγκρούσεις για οικονομικούς λόγους με αποικιοκράτες και εξαγορασμένους γραφειοκράτες, ο συγγραφέας εξιστορεί μια συναρπαστική περιπέτεια που διαδραματίζεται στην παράλια Αφρική και τις θάλασσες της Μεσογείου και της Αραβίας. Εντυπωσιάζει η απροσδόκητη εξέλιξη της διήγησης και η περιγραφή χαρακτήρων και συμπεριφορών με βαθιές πολιτισμικές διαφορές μεταξύ τους.

 

Ο Μονφρέντ είναι από τους πρωτοπόρους συγγραφείς που καθιέρωσαν το περιπετειώδες μυθιστόρημα και τα έργα του μεταφράζονται και κυκλοφορούν για πρώτη φορά στα ελληνικά από τις εκδόσεις Σ.Ι. Ζαχαρόπουλος.

Το ταξίδι του χασίς

 

Η αυτοβιογραφική ιστορία “Το ταξίδι του χασίς” του Ανρί ντε Μονφρέντ (1879-1974) εξελίσσεται στην Ελλάδα. Ο συγγραφέας παίρνει την απόφαση να ασχοληθεί με το πολύ επικερδές αλλά και πολύ ριψοκίνδυνο λαθρεμπόριο κάνναβης, δελεασμένος από τα κέρδη που ελπίζει να του αποφέρει. Χωρίς να γνωρίζει αρχικά τίποτα περισσότερο για το προϊόν που θα μεταφέρει, πέρα από το ότι θα το φορτώσει στην Ελλάδα και θα το πουλήσει στην Αίγυπτο, έρχεται σε επαφή με τον κατάλληλο άνθρωπο, τον Πειραιώτη Σπύρο Σμυρναίο, κι αναχωρεί την επομένη για τον Πειραιά, όπου η οικογένεια του μεσολαβητή τον υποδέχεται σαν παλιό φίλο, προσφέροντάς του πλούσια φιλοξενία, όπως αρμόζει στα πατροπαράδοτα ελληνικά έθιμα. Ο Παπα-Μανόλης, συγγενής της οικογένειας, θα τον οδηγήσει σε άλλους, επίσης φιλόξενους συγγενείς στην Τρίπολη, οι οποίοι είναι καλλιεργητές χασίς. Εκεί ο συγγραφέας θα έρθει αντιμέτωπος με την ελληνική πονηριά και θα μάθει τα μυστικά μιας ιδιαίτερα επικίνδυνης συναλλαγής. Έτσι ξεκινά μία ακόμα συναρπαστική περιπέτεια, στην οποία θα πρέπει να παλέψει όχι μόνο με τα στοιχεία της φύσης αλλά και με τις σκοτεινές πτυχές της ανθρώπινης ψυχής.

Η καταδίωξη του Καϊπάν

 

Στη νέα του περιπέτεια ο Ανρί ντε Μονφρέντ αξιοποιεί την πληροφορία ότι μόνο στην Ινδία μπορεί να αγοράσει νόμιμα χασίς, καθώς η εμπορία του έχει πλέον απαγορευθεί στις υπόλοιπες χώρες. Με το δεύτερο πλοίο του, το Αλταΐρ, ξεκινά το ταξίδι για τη Βομβάη, διασχίζοντας τον πάντοτε επικίνδυνο Ινδικό ωκεανό. Εκεί θα έρθει σε επαφή με καχύποπτους εμπόρους, θα συγκρουστεί με τις αγγλικές αρχές - που πάντοτε τον είχαν σε δυσμένεια- και θα προσπαθήσει να υπερπηδήσει τα εμπόδια της γραφειοκρατίας, χρησιμοποιώντας θεμιτούς και αθέμιτους τρόπους. Η κλοπή των εμπορευμάτων του και η μεταφόρτωσή τους στο μικρό ατμόπλοιο “Καϊπάν” θα αποτελέσουν την αφορμή για μια ανελέητη καταδίωξη σε ξηρά και θάλασσα των λαθρεμπόρων που προσπαθούν να διατηρήσουν ακέραιες τις παράνομες συναλλαγές τους. Πρόκειται για μία ακόμη συναρπαστική αυτοβιογραφική ιστορία με βαθιές προσεγγίσεις των ανθρωπίνων σχέσεων και της ιδιοσυγκρασίας ανθρώπων από διαφορετικούς πολιτισμούς, που μολονότι αναφέρονται στην περίοδο του μεσοπολέμου, εντούτοις παραμένουν διαχρονικές και επίκαιρες.

 

Ο λεπρός

 

Ο Ανρί ντε Μονφρέντ (1879-1974) στο έργο του “Ο λεπρός” αναζητά την περιπέτεια όχι στις υδάτινες “ερήμους” των θαλασσών, όπως μας είχε συνηθίσει στις προηγούμενες ιστορίες του, αλλά στις χερσαίες, εκεί όπου οι δύσβατες πετρώδεις οροσειρές της ανατολικής Αιθιοπίας εναλλάσσονται με την απεραντοσύνη των πεδιάδων, άλλοτε τρυφερές, συχνά σκληρές - όμοια με τους κατοίκους τους.

 

Το 1910, λίγο πριν τον κερδίσει για πάντα η θάλασσα, αναλαμβάνει ως υπάλληλος μια εμπορική αποστολή στην Αιθιοπία: την αγορά καφέ και δερμάτων, και την πώληση ειδών πρώτης ανάγκης στους ιθαγενείς. Για να επιβιώσει στον απρόβλεπτο και άγνωστο για εκείνον κόσμο, δεν αρκεί μόνο η ενορατική ικανότητα του ως προς την ανθρώπινη ψυχή και τον χαρακτήρα των ανθρώπων. Χρειάζεται να διεισδύσει στον αραβικό πολιτισμό, να μάθει τα ήθη και τα έθιμα του, να κατανοήσει τις διαφορές του σε ηθικές και κοινωνικές αξίες από τον δυτικό. Κομμάτι του κόσμου κι ο φαινομενικά ασήμαντος Μικαέλ, ο οποίος θα αποτελέσει “το σπέρμα του δράματος”, όπως τον χαρακτηρίζει ο συγγραφέας, μιας πολύ ενδιαφέρουσας ιστορίας...

Το μαγευτικό φορτίο

 

Στις αυτοτελείς αυτοβιογραφικές περιπέτειες του Ανρί ντε Μονφρέντ (1879-1974) το “Μαγευτικό φορτίο” αφορά την αμύθητου κέρδους ποσότητα των δώδεκα τόνων χασίς που μεταφέρει με το πλοίο του, το Αλταΐρ, από τις Ινδίες στο Πορτ-Σάιντ. Στο ταξίδι αυτό θα χρειαστεί να ξεγελάσει τους Άγγλους και τους Γάλλους τελωνειακούς στη διώρυγα του Σουέζ, να αντιμετωπίσει τον Αιθίοπα αντιβασιλέα Ταφάρι, γνωστό για τα ιδιοτελή μέσα που χρησιμοποιεί σε αντίστοιχες περιπτώσεις μεταφοράς παράνομων ουσιών, αλλά και να ξεφύγει από ομάδες εμπόρων ναρκωτικών που έχουν το μονοπώλιο της περιοχής. Όπλα του σε αυτόν τον αγώνα επιβίωσης και κερδοσκοπίας είναι η πλούσια εμπειρία του, η γνώση που έχει αποκομίσει από την παθιασμένη παρατήρηση των ανθρώπων και της ψυχής τους, η ευστροφία και ο τυχοδιωκτισμός του. Το πώς τα χρησιμοποιεί κι αν επαρκούν ή όχι καλείται να το ανακαλύψει ο αναγνώστης στον μυστηριώδη κόσμο που αφηγείται ένας συγγραφέας, ο οποίος έζησε κυριολεκτικά στην κόψη του ξυραφιού.

Ο βασιλιάς των μελισσών

 

Ο κύκλος των βιωματικών περιπετειών του Ανρί ντε Μονφρέντ στην Ερυθρά Θάλασσα ολοκληρώνεται με τον “Βασιλιά των μελισσών”, ένα από τα συναρπαστικότερα βιβλία της σειράς. Η χαρισματική αφήγηση του συγγραφέα, ο οποίος συμβίωσε για αρκετό διάστημα με τους πρωταγωνιστές αυτής της απίστευτης ιστορίας, μας μεταφέρει σε έναν κόσμο μαγείας και δεισιδαιμονιών στην Αιθιοπία, που σύμφωνα με τη φιλοσοφία του λαού της βρίσκεται κάτω από την απόλυτη κυριαρχία του πεπρωμένου ως ρυθμιστή της ζωής. Ο Μπάτιο ανατράφηκε μέσα στα βουνά του Μαμπλά από μια γριά μάγισσα, που του έμαθε πώς να επιβάλλεται στις μέλισσες. Ο Λιτζ Γιασού είναι εγγονός του βασιλιά Μενελίκ και διάδοχος του θρόνου. Οι δύο νέοι δεν έχουν φαινομενικά τίποτα κοινό μεταξύ τους· τους χωρίζει η απόσταση, η φυλή και κυρίως η κοινωνική θέση. Όμως η μοίρα θα διασταυρώσει με παράξενο τρόπο τις ζωές τους, καθώς μια κατάρα της γριάς μάγισσας από το παρελθόν πρέπει να πραγματοποιηθεί με κάθε κόστος...

 

 

Ο άνθρωπος με τα γυάλινα μάτια

 

Ο Ανρί ντε Μονφρέντ έγραφε στο έργο του “Ο λεπρός” ότι “δεν υπάρχει στον κόσμο τίποτε που να μας ανήκει. Παντού η ζηλοτυπία, το μίσος, η ηλίθια κακοβουλία, η ύπουλη πονηριά κατορθώνουν να μας στερήσουν τα πιο αγαπητά μας πράγματα, στα οποία έχουμε αφιερώσει όλη μας την αγάπη”. Αυτή η αντίληψη αποτελεί τη βάση πάνω στην οποία ξεδιπλώνεται η ιστορία του “Ανθρώπου με τα γυάλινα μάτια”. Πρόκειται για μια ιστορία αγάπης ανάμεσα στον Ζεΐτ και την Αμίνα, που προέρχονται από διαφορετικούς κόσμους, αλλά συνδέονται με μια σχέση τρυφερή. Σύντομα θα κληθούν να υπερπηδήσουν δύο εμπόδια: τον πλεονέκτη πατέρα της κοπέλας, που θέλει να την παντρέψει με όποιον του προσφέρει τα περισσότερα, και τον ραδιούργο Μεντάν, παιδικό φίλο του Ζεΐτ, που ερωτεύεται παράφορα την Αμίντα και τη θέλει για τον εαυτό του, καταστρώνοντας ένα σατανικό σχέδιο εξόντωσης του αντιπάλου του. Τελικά το πεπρωμένο με ένα φαινομενικά τυχαίο τρόπο -ένα αντικείμενο ξεχασμένο από χρόνια στην καμπίνα του συγγραφέα- είναι αυτό που θα καθορίσει την έκβαση της ιστορίας.