Αφιέρωμα | Φιοντόρ Ντοστογέφσκι | Εκδόσεις Σ. Ι. Ζαχαρόπουλος (Μέρος Β)

 

Νιέτοτσκα Νιεζβάνοβα

 

Από τρεις μεγάλες ενότητες αποτελείται το θαυμάσιο αυτό μυθιστόρημα του Ντοστογέφσκι. Η μικρούλα Νιέτοτσκα είναι η ηρωίδα του, κι αυτή η ίδια διηγείται την ιστορία της. Τον πατέρα της δεν τον θυμάται. Η μητέρα της ξαναπαντρεύτηκε.

 

Το πρώτο μέρος καλύπτεται από τη ζωή του μουσικού Γιεφήμοφ, πατριού της Νιέτοτσκα, ο οποίος υπό τη μυστηριώδη επίδραση ενός βιολιού που του κληροδότησε ένας ιταλός μουσικός, γίνεται ένας μεγαλοφυής βιολιστής.

 

Η οικογενειακή όμως ζωή της Νιέτοτσκα είναι γεμάτη από φτώχεια, στενοχώρια και καβγάδες ανάμεσα στη μάνα της και τον πατριό της.

 

Η μητέρα της πεθαίνει, και λίγο αργότερα πεθαίνει και ο πατριός της.

 

Στο δεύτερο μέρος βρίσκουμε τη μικρή Νιέτοτσκα στο σπίτι ενός πρίγκιπα. Τα επεισόδια διαδέχονται το ένα το άλλο: η μικρή κάνει τη γνωριμία της πριγκίπισσας, συναντιέται με ένα μικρό αγόρι, ορφανό κι αυτό, που θεωρεί τον εαυτό του αιτία για το θάνατο των γονέων του, θαυμάσιο εύρημα για να περιγράψει ο Ντ. την παιδική ψυχολογία. Και τελικά, γνωρίζεται με την Κάτια, και μια παθιασμένη αγάπη γεννιέται ανάμεσα τους.

 

Το τρίτο μέρος διαδραματίζεται στο σπίτι της Αλεξάνδρας Μιχάιλοβνα, κόρης της πριγκίπισσας από πρώτο γάμο. Ο άντρας της Αλεξάνδρας φέρεται στη γυναίκα του με έναν τρόπο σκαιό και βάρβαρο, και τα πράγματα περιπλέκονται ακόμα περισσότερο από τη στιγμή που η Νιέτοτσκα θα βρει στη βιβλιοθήκη του σπιτιού ένα γράμμα σταλμένο από έναν άγνωστο προς την Αλεξάνδρα..

 

Το τέλος του μυθιστορήματος αποκαλύπτει ακόμα μια φορά πως ο Ντοστογέφσκι υπήρξε ένας “εμπνευσμένος συγγραφέα”.

Ο αιώνιος σύζυγος

Μέσα από τον “Αιώνιο σύζυγο”, το πιο “φιλολογικό” από τα έργα του φημισμένου Ρώσου συγγραφέα, αναδύεται ένας άλλος Ντοστογιέφσκι. Ο ήρωας αυτού του έργου, ο Βιελτσάνινοφ, εκτός που ταλαιπωρείται στα δικαστήρια, για κάποιες κτηματικές του διαφορές, και από τα κλονισμένα νεύρα του, έχει ν' αντιμετωπίσει κι έναν άγνωστο με “κρέπι στο καπέλο” που έχει γίνει η σκιά του. Ποια σχέση έχουν αυτοί οι δυο άνθρωποι; Και το κοριτσάκι, η Λίζα, ποιανού είναι; Και η Ναταλία Βασίλιεβνα τι ρόλο παίζει σ’ αυτή την ιστορία;

 

Με απαράμιλλη δεξιοτεχνία ο Ντοστογιέφσκι αναλύει στον “Αιώνιο σύζυγο” το μηχανισμό των τύψεων, την αμείλικτη αυτοκαταδίκη μιας ένοχης συνείδησης, και προβάλλει μια άλλη όψη του κόσμου όπου οι δυνάμεις του κακού και του ολέθρου φαίνεται να θριαμβεύουν παντού και οριστικά.

Ο έφηβος

 

“Ο Έφηβος” (1875) είναι μια από τις μεγαλειώδεις δημιουργίες του διάσημου Ρώσου μυθιστοριογράφου. Είναι οι εκμυστηρεύσεις ενός νόθου γιου, του Αρκάντι Ντολγκορούκι, που περιγράφει τις περιπέτειες που έζησε στην Αγία Πετρούπολη, προσπαθώντας να κερδίσει τη στοργή του πατέρα του Βιερσίλοφ. Ο Βιερσίλοφ είναι διχασμένη προσωπικότητα και στο πρόσωπο του ο Ντοστογέφσκι εκφράζει προσφιλείς του πεποιθήσεις, όπως ότι ο Ρώσος είναι ο μοναδικός οικουμενικός άνθρωπος, ενώ ο Ευρωπαίος διανοούμενος βρίσκεται στο χείλος της καταστροφής εξαιτίας του υλισμού του και της άρνησης του Χριστού.

 

Ο ίδιος έλεγε γι’ αυτό το μυθιστόρημα: “Υπάρχουν τέσσερα μυθιστορήματα μέσα στον 'Έφηβο”.

Ο ηλίθιος

 

Ο πρίγκιπας Μίσκιν, ύστερα από μακροχρόνια θεραπεία στην Ελβετία, επιστρέφει στην Πετρούπολη, όπου μαθαίνει ότι κληρονομεί μια μεγάλη περιουσία και βρίσκεται ανέλπιστα στο επίκεντρο της άγνωστης για αυτόν ζωής της μεγαλούπολης. Οι άντρες που τον περιβάλλουν, μην μπορώντας να εξηγήσουν διαφορετικά την άδολη και αγνή φύση του, τον χαρακτηρίζουν “ηλίθιο”, ενώ οι γυναίκες, συνεπαρμένες από αυτές ακριβώς τις ιδιότητές του, τον ερωτεύονται τρελά, με τραγικές συνέπειες...

 

“Ο ηλίθιος” είναι ένα από τα καλύτερα και πιο γνωστά μυθιστορήματα του μεγάλου Ντοστογιέφσκι, όπου ο Ρώσος συγγραφέας δείχνει όλη του την μαεστρία αναλύοντας σε βάθος την ψυχοσύνθεση των βασανισμένων ηρώων του.

 

 

Ο παίχτης

 

“Ο Παίχτης” δίνει τον κλασικό τύπο του ανήσυχου ανθρώπου. Άλλωστε όλοι μας είμαστε κατά κάποιον τρόπο παίχτες στο δύσκολο και πολύμορφο παιχνίδι της ζωής, αναζητώντας την ευτυχία όπου και όπως μας δίνεται η ευκαιρία.